“De dagen zijn misschien gelijk voor een klok, maar niet voor een mens.”(Marcel Proust)
Van 3 tot 7 juli 2023 vieren we de 10de editie van de Summer University voor Psychoanalyse met het thema HET IS TIJD. Onafhankelijk van het bestaan van een klok tikt de tijd verder. In de beweging schept zij aanvang, mogelijkheden, ruimte en einde; en zijn het mensen die haar betekenis geven. De psychoanalyse herkent de kiemen van ervaringen en symptomen uit het hier-en-nu in het verleden. Het begrijpen hiervan verloopt niet via causaal denken datgericht is op het “archeologisch” terugvinden van oorzaken uit het verleden. Ervaringen krijgen betekenis tijdens het therapeutisch proces waarbij verleden, heden en toekomst gelijktijdig aanwezig zijn. De houtsnede op de home pagina, ‘The Amida Falls in the Far Reaches of the Kisokaidō Road’ van de Japanse kunstenaar Hokusai (1760-1849) illustreert deze gelijktijdige aanwezigheid van verschillende tijdsdimensies; zoals het hier-en-nu (de picknickers) tegenover de (eindeloze) stroom op de achtergrond.
Voor deze feesteditie ter gelegenheid van het 10-jarig bestaan van de Summer University, belichten we ‘tijd’ in verschillende facetten. We hebben daarbij aandacht voor de tijd binnen het psychoanalytische denken en de klinische praktijk; onder meer de lineaire tijd van oorzaak-gevolg, de transformerende tijd onder invloed van après- coup, hettijdloze van het onbewuste en de stilstaande tijd bij trauma en dissociatie worden besproken. Het zal ook gaan over de geschiedenis en de toekomst van de psychoanalyse, de ontwikkeling van het kind vanuit psychoanalytisch perspectief, tijdelijkheid als eigenschap van het menselijk drama, transgenerationele processen, de rol van de tijd in de sessie. Tenslotte wagen we ons met sprekers uit verwante domeinen aan de betekenis van ‘tijd’ binnen een bredere maatschappelijke context, zoals de klimaatcrisis, andere benaderingen van ‘tijd’ en de digitale wereld.
Naast de lezingen zijn er klinische seminaars en is er een breed cultureel aanbod om het thema “Tijd” op verschillende manieren te leren kennen. Wij hopen jullie binnenkort te mogen verwelkomen met dit gevarieerde programma.
Tot slot is de Summer University natuurlijk de ideale gelegenheid om tijd door te brengen met medestudenten, collega’sen vrienden met interesse in de psychoanalyse!
We kijken ernaar uit om jullie te mogen ontmoeten in de prachtige stad Amsterdam,
Hartelijke groeten van de Summer University Psychoanalyse
De Summer University is bedoeld voor studenten en geïnteresseerden in de psychoanalyse die zich meer willen verdiepen in deze behandelvorm en dit gedachtengoed. Jaarlijks organiseren de Nederlandse en Vlaamse psychoanalytische vereniging rond de eerste week van juli op de UvA een intensieve week vol voordrachten en workshops over psychoanalyse voor 150 deelnemers. Ook is er een uitgebreid cultureel programma waarin een verbinding wordt gemaakt tussen allerlei kunstuitingen en psychoanalyse en is er de mogelijkheid de praktijk van de psychoanalyse van dichtbij mee te maken en informatie over de opleiding tot psychoanalyticus te krijgen.
Locatie
Universiteit van Amsterdam
Roeterseiland Campus
Nieuwe Achtergracht 166 Amsterdam
Gebouw A (UvA REC-A).
Collegezaal C.1.03
Op donderdag krijg je keuze uit een aantal parallelsessies waarvoor een maximum aantal deelnemers geldt. Als een gewenste parallelsessie vol is wordt dat zichtbaar en kan je een andere kiezen. Als je geen keuze maakt voor een parallelsessie word je automatisch ingedeeld bij parallelsessie 1 in de plenaire zaal. De snelle inschrijver heeft dus de meest ruime keuze!
Alle klinische seminars (parallelsessies 2 t/m 5) zijn uitsluitend toegankelijk voor mensen met een BIG-registratie (psychiater/psychotherapie) of mensen die schriftelijk kunnen aantonen dat zij klinisch werkzaam zijn. Bij de inschrijving zal gevraagd worden naar een document dat dit aantoont (BIG no, een verklaring van een opleider, praktijkhouder of werkgever, of eigen verklaring.)
Hoewel de psychoanalyse sinds zijn oorsprong enorme ontwikkelingen heeft doorgemaakt en er inmiddels veel nieuwe theorieën en inzichten zijn, is de essentie van de psychoanalyse niet veranderd. Wat is die essentie en waarom zou de psychoanalyse ‘eeuwigheidswaarde’ hebben? En geldt dit zowel voor de psychoanalyse als theorie als voor de psychoanalyse als behandeling?
Ik bespreek de belangrijkste uitgangspunten van de psychoanalyse en ga in op de vraag waarom mensen ook of misschien wel juist heden ten dage in psychoanalyse gaan.
Sylvia Janson is klinisch psycholoog, psychoanalytisch psychotherapeut en psychoanalytica. Zij is vrijgevestigd in Leeuwarden.
11.30 - 12.30
‘Alles op z’n tijd’
Nelly Vlietstra
‘Het ontstaan van een gevoel van continuïteit gedurende de ontwikkeling in de eerste levensjaren’.
Gedurende de zwangerschap leert de baby het ritme van de moeder kennen. Na de geboorte ontstaat er door het ritme en de voorspelbaarheid van de zorg van de ouders geleidelijk een gevoel van continuïteit. Daarnaast is de volgorde in de ontwikkeling van een baby genetisch vastgelegd en wordt deze gefaciliteerd door de directe omgeving. De rijping van de hersenen bepaalt wanneer een volgende stap gemaakt wordt. Hoe deze stap beleefd wordt is afhankelijk van de aanleg van het baby en de manier waarop de omgeving het kind kan ondersteunen.
13.30-14.30
‘Helaas kon ik alleen maar worden wie ik ben’
Ted van Lieshout
Ted van Lieshout zal voordragen uit eigen werk en in een vraaggesprek zullen we onder andere ingaan op het dominerende kind-perspectief in zijn werk en hoe het kind in de volwassene springlevend blijft.
Moderator: Simone Logtenberg
Ted van Lieshout (1955) is een zeer veelzijdig, actief én eigentijds kunstenaar. Hij is gelauwerd schrijver van jeugd- en volwassen boeken, dichter, illustrator, grafisch ontwerper en beeldend kunstenaar en sinds kort ook podcastmaker.
14.30-16.00
‘Het ontstaan van de tijd’
Thomas Hertog
Prof. dr. Thomas Hertog is kosmoloog en hoogleraar theoretische fysica aan de KU Leuven. Hij doctoreerde aan de universiteit van Cambridge en werkte jaren voor het CERN. Hij is wereldwijd een van de grootste experts op het gebied van de kwantumkosmologie en de snaartheorie. Samen met Stephen Hawking werkte hij decennia lang aan de vraag hoe het mogelijk is dat het heelal bij de oerknal de juiste voorwaarden kon creëren opdat er miljarden jaren later leven zou ontstaan.
In zijn boek ‘Het ontstaan van de tijd’ verhaalt Hertog over zijn onderzoek samen met Stephen Hawking naar antwoorden op fundamentele vragen over ons bestaan.
Moderatoren: Christine Franckx en Marion Wolfis
Marion Wolfis is psychotherapeut kandidaat psychoanalytica bij de NPAV en leertherapeut NVP. Ze is zelfstandig gevestigd in Maastricht.
Christine Franckx is psychiater en kinderpsychiater, psychoanalytica en opleidster in de Belgische Vereniging voor Psychoanalyse (BVP/SBP), waarvan ze voormalig voorzitster is. Ze is werkzaam in privépraktijk voor volwassenen te Antwerpen.
09.30-11.00
‘Zou een heel klein beetje oorlog …’
Jens De Vleminck
‘Wat is de hedendaagse klinische relevantie van Freud’s cultuurkritische analyse ‘Waarom Oorlog?’ uit 1933’.
In het rijtje met de Val van de Muur (1989) en 9/11 (2001) staat 24 februari 2022 geboekstaafd als een heuse Zeitenwende. Poetins ‘speciale militaire operatie’ impliceerde een ongeziene blitzkrieg die het Europese continent opnieuw heeft herschapen tot een explosief kruitvat, met alle mondiale collateral damage van dien. De recentste verzuchtingen inzake het waarom van de oorlog, evenals het gehervitaliseerde verlangen naar wereldvrede, resoneren sterk met de vragen die tijdens het Interbellum door Sigmund Freud en Albert Einstein werden opgeworpen in de brochure Waarom oorlog? (1933b [1932], Werken 10, pp. 233-250). Freuds maatschappijanalyse confronteert ons met de tijdloze vraag inzake de antropologische paradox: de ontembare hang naar oorlog en het persisterende verlangen naar ‘eeuwige vrede’. Si vis pacem para bellum.
Tijdens deze lezing wil ik vanuit – maar ook voorbij – Freuds cultuurkritische reflecties de vraag stellen naar de klinische relevantie van deze prima facie louter filosofische bespiegelingen over de (on)mogelijkheden van het menselijke samenleven. Ik wil met andere woorden betogen dat Freuds cultuurkritiek ons tezelfdertijd confronteert met uiterst relevante klinische inzichten. Wat kan zijn analyse over ‘oorlog en vrede’ ons reveleren over de klinische actualiteit van het samenwerken in instituties en in multidisciplinaire teams? Wat reveleert Freuds tijdsdocument ons over onze huidige klinische praktijk, over het psychoanalytisch werken met onze patiënten, binnen en buiten de klassieke kaders, in de ruimere context van de geestelijke gezondheidszorg anno 2023?
Dr. Jens De Vleminck is filosoof en psychoanalyticus, werkzaam in het UPC KU Leuven Campus Kortenberg, en tevens opleider in het Postgraduaat Psychoanalytische Psychotherapie (KU Leuven). Hij is titulair lid van de BSP, lid van de VVPT en secretaris van de Stichting Tijdschrift voor Psychoanalyse en haar toepassingen.
11.30-12.30
‘Tijd in het onbewuste - het nu, toen en straks in de overdracht’
Michel van Veen
In de kern van diepe pathologie, bijvoorbeeld in melancholie, of in de ‘psychic retreats’ van borderline-toestanden vinden we een onvermogen om tijd te laten verstrijken en is er sprake van een psychische ‘bevriezing’ van de tijd (Birksted-Breen, 2009). Wanneer we bestuderen hoe verleden, heden en de toekomst zich manifesteren in de therapie, met name in het materiaal dat de patiënt produceert, verrijkt dat het analytische werk en kunnen we verschillende benaderingen waarderen van wat het hier-en-nu is. In deze lezing gaan we in op enkele tegengestelde benaderingen van de tijd in het onbewuste en het werken in de overdracht.
Michel van Veen is psychoanalyticus, GZ-psycholoog en psychotherapeut. Hij is onder meer werkzaam in zijn eigen praktijk. Hij heeft een specifieke interesse in het Kleiniaanse denken en filmanalyse.
13.30-15.00
Working Through Sessies
Working through (Durcharbeitung) is een psychoanalytische term die door Freud gemunt werd en die duidt op het ‘verwerkings’proces dat voorwaarde is voor een wezenlijke innerlijke verandering. De vertering van opgedane kennis of ervaring is wezenlijk om het werkelijk te kunnen integreren in het systeem. In deze working through sessie op de Summer University komen we in kleinere groepen bijeen om hetgeen we tot dan toe in de voordrachten hebben beleefd samen te beginnen te verwerken door gedachten, associaties en gevoelens en bezwaren uit te wisselen.
De sessies worden begeleid door een psychoanalyticus.
15.30-18.15
FILM Het zevende zegel
Sacha Marlisa, Linde Luijnenburg & Edwin Bouman.
‘Beroemd door de scène over het schaakspel met de dood is The seventh Seal (Ingmar Bergman, 1957), één van de meest iconische klassiekers van de filmgeschiedenis van de 20e eeuw’.
Met Moderator: Edwin Bouman.
Het zevende zegel speelt zich af in de 14e eeuw en gaat over een idealistische maar gedesillusioneerde ridder en zijn sceptische schildknaap. Ze zijn teruggekeerd na tien jaar kruistochten; de christelijke militaire expedities tegen de moslims in het Heilige Land.
Reizend door hun thuisland dat geteisterd wordt door de pest, de Zwarte Dood, worstelt de ridder met zijn geloof in God, met de zin van het leven, en met De Dood in eigen persoon.
Bergman suggereerde dat deze film zijn middel was om een filosofisch dilemma uit te werken; een intrapsychisch conflict “tussen mijn kinderlijke vroomheid en hernieuwd hard rationalisme”.
Sacha Marlisa is psychoanalyticus.
Linda Luijnenburg is kunsthistorica, Italianist en filmwetenschapper.
Edwin Bouman is psychotherapeut, psychoanalyticus en opleider bij de NPaV. Hij is werkzaam in een eigen praktijk in Amsterdam.
09.30-11 en 11.30 -12.30
Denkbeelden in de psychoanalyse
Suzy Schipper, Marc Hebbrecht & Famke Kwee.
Met moderator: Ad Bolhuis
Binnen de psychoanalyse bestaan er verschillende denkrichtingen. Dat heeft gevolgen voor de manier waarop de analyse vorm krijgt. Psychoanalytici beperken zich vaak niet strikt tot één theoretische stroming. Dit programma maakt duidelijker hoe persoonlijke verschillen naar voren komen aan de hand van een klinische casus. De casus wordt voorgelezen en geprojecteerd, becommentarieerd en er zal ruim tijd zijn voor reflecties vanuit de zaal.
De sprekers zijn: Suzy Schipper, Marc Hebbrecht en Famke Kwee.
Suzy Schipper is GZ-psycholoog, systeemtherapeut en psychoanalytica, werkzaam in een eigen praktijk in Amsterdam.
Famke Kwee is psychotherapeut, psychoanalytica, leeranalytica en opleider bij de NPaV, docent huisartsenopleiding EMC, werkzaam in eigen praktijk in Rotterdam.
Marc Hebbrecht is psychiater en psychoanalyticus. Hij is huidig voorzitter van de Belgische Vereniging voor Psychoanalyse. Momenteel is hij als opleider werkzaam in UPC KULeuven en in zijn privépraktijk.
Ad Bolhuis was voorheen huisarts, en tot voor kort werkzaam als psychoanalyticus i.o. en als coach/ supervisor.
13.30-15.00
‘Flexibilitijd!’
Katrien Foubert en Jos De Backer
Prof. Dr. Katrien Foubert is onderzoekshoofd van de onderzoekseenheid Music & Drama aan de geassocieerde faculteit kunsten, KU Leuven. Zij is docent en onderzoeker aan LUCA School of Arts en aan de faculteit geneeskunde, KU Leuven. Zij is tevens klinisch muziektherapeut aan het universitair psychiatrisch centrum KU Leuven en uitvoerend musicus.
Prof. Dr. Jos De Backer is hoofd van de Ba en Ma muziektherapie opleiding aan het LUCA School of Arts en diensthoofd muziektherapie aan het universitair psychiatrisch centrum KU Leuven. Hij is tevens senior onderzoeker en docent aan de faculteit geneeskunde KU Leuven.
Deze muzikale voordracht zal plaatsvinden in de muziekzaal van Crea.
16.00-17.00
Voorlichtingsbijeenkomst over de opleiding tot psychoanalyticus
Iedereen die enige interesse heeft in de opleiding is welkom bij de voorlichtingsbijeenkomst over de opleiding tot psychoanalyticus bij de Nederlandse Vereniging (NPAV), dit jaar georganiseerd op de UvA. Voor de opleiding tot psychoanalyticus bij de Belgische Vereniging Psychoanalyse (BVP) liggen er folders klaar.
17.30-19.00
Meeting the Analyst
Dichterbij de psychoanalyse gaat u deze week misschien wel niet komen. Meeting the Analyst biedt een ontmoeting met een psychoanalytica of psychoanalyticus in de eigen spreekkamer. Dé gelegenheid om alle ins en outs van de dagelijkse praktijk te horen, de vragen te stellen die de hele week al op het puntje van uw tong liggen, de uitgelezen kans om een sofa in gebruik van dichtbij te bekijken, en misschien wel uit te proberen. U kunt in de week van de SU inschrijven.
09.30-11.00
‘Het is tijd. Onbehagen in de natuur’
Jos Dirkx, Geert Buelens & Christine Franckx.
Moderator: Christine Franckx
In dit debat geeft plaats aan een prangend vraagstuk van onze tijd: de klimaatcrisis. Geert Buelens zal ons meenemen naar maatschappelijke, wetenschappelijke en politieke aspecten van het debat dat sinds het profetische rapport ‘Grenzen aan de groei’ uit 1972 op de agenda is blijven staan. Jos Dirkx wil niet alleen ingaan op de psychische mechanismen die de moeilijke evenwichtsoefening van de hedendaagse mens toelichten, maar ook stilstaan bij het verschijnen van het thema in de spreekkamer en hoe we als analytici hiermee kunnen omgaan. Christine Franckx modereert het debat.
Jos Dirkx is psychiater, psychoanalyticus en auteur van Grenzen en grenzeloosheid. Psychoanalyse in een nieuwe tijd. (2019, Sjibbolet) als ook Ecopsychoanalyse. Naar een paradigma van complexiteit. (Tijdschrift voor Psychoanalyse en haar toepassingen, 2022, 28, 41-52). Hij is werkzaam in private praktijk te Utrecht, opleider in de Nederlandse Psychoanalytische Vereniging en huidig hoofdredacteur van het Tijdschrift voor Psychoanalyse en haar toepassingen.
Geert Buelens is dichter, essayist en columnist en auteur van Wat we toen al wisten. De vergeten groene geschiedenis van 1972. (2022, Querido). Hij is als professor Moderne Nederlandse Letterkunde verbonden aan de Universiteit Utrecht en als gasthoogleraar Nederlandse letterkunde aan de Universiteit Stellenbosch (Zuid-Afrika).
Christine Franckx is psychiater, psychoanalytica en auteur van Malaise dans la nature. La psychanalyse face à la crise climatique (verschijnt in Revue belge de Psychanalyse, 2023,1). Ze is werkzaam in private praktijk te Antwerpen en opleidster Belgische Vereniging voor Psychoanalyse.
n
11.30-12.30
‘De creativiteit van Lou Andreas Salome, psychoanalytica van het eerste uur‘
Esther Swart
Lou Andreas Salome was reeds een bekend schrijfster, filosofe en feministe voordat ze bij Freud in de leer ging. Ze werd vervolgens een van de eerste vrouwelijke psychoanalytici en een goede vriendin van Sigmund Freud. In de psychoanalytische literatuur kom je haar werk nauwelijks tegen, terwijl Freud zelf haar destijds expliciet vroeg om te schrijven over de vrouwelijke psychoseksuele ontwikkeling. In deze lezing neem ik u mee terug naar de tijd van Salome. We bespreken haar werk en staan daarbij stil bij een aantal interessante ideeën die zij de psychoanalyse heeft nagelaten waar wij in deze tijd nog steeds schatplichtig aan zijn.
Esther Swart is psychotherapeut en kandidaat psychoanalytica bij de NPAV. Zij is werkzaam in haar eigen praktijk in Amsterdam.
09.30-11.00
‘Het psychoanalytisch proces: het verleden als levend heden’
Christine Franckx
De psyché is een levende structuur die gevormd wordt door tijd en ruimte en min of meer veilig wordt samengehouden door een container. Psychische verandering is het resultaat van een transformatieproces dat gedreven wordt door tegengestelde krachten die voorwaarts en achterwaarts drijven, die zich naar de toekomst richten en het verleden opnieuw aanwezig stellen. Soms vraagt herhaling om een tijdelijke stilstand omdat de psyché diep adem moet halen alvorens verder te gaan. Maar, zoals we zullen zien, kan herhaling ook verstikkend werken en het psychische leven (ver)doven, zoals in het geval van een ernstig trauma op een kwetsbare psyché.
Het verleden komt weer binnen in het hier-en-nu wanneer belangrijke gebeurtenissen van vroeger vandaag weer herinnerd worden, maar ze worden enkel “levend” wanneer ze worden gevoed door affectieve krachten die actief zijn in het heden. Het zijn geen statische beelden die onveranderd bleven, maar ze worden bepaald door de manier waarop we ze vandaag ervaren. Dit is de voorwaarde om herinneringen als eigen te ervaren, als behorend tot onze eigen subjectieve geschiedenis.
Alleen dan kunnen ze bijdragen tot de levendigheid van onze dagelijkse ervaring en ons relationele, persoonlijke en professionele leven kleur en betekenis geven.
Voorbeelden uit de analytische praktijk zullen de verschillende aspecten van transformatie en herhaling in het psychoanalytisch proces illustreren.
Christine Franckx is psychiater en kinderpsychiater, psychoanalytica en opleidster in de Belgische Vereniging voor Psychoanalyse (BVP/SBP), waarvan ze voormalig voorzitster is. Ze is werkzaam in privépraktijk voor volwassenen te Antwerpen en oprichtster van het kinderpsychiatrisch/psychotherapeutisch centrum 3PSY Infant 0-6 voor vroege ouder-kindrelaties. Ze schreef publicaties over kinderanalyse en hedendaagse evoluties in de psychoanalyse en is redactielid van het Tijdschrift voor Psychoanalyse. Chair Europe COCAP-IPA
11.30-12.30
‘Alles heeft zijn tijd’
Johan De Groef
‘Psychoanalytische reflecties over tijd in verschillende klinische context’
De mens is een talig en historisch wezen, getekend door de tijd. Menselijk leven speelt zich af in een textuur/partituur van de verschillende tijdscategorieën die ook onze taal structureren: de verschillende ( werkwoords)tijden zoals tegenwoordige tijd, verleden en toekomst ( zowel voltooid als onvoltooid) en (werkwoords)wijzen als indicatief, imperatief enz. Er zijn ook verschillende verloopvormen : circulair-herhalend dan wel spiraalmatig voortgaand, gehypostaseerde nu-momenten dan wel crisismatige culminaties. En dat alles heeft een bepaalde ritmiek en tempo. Naast deze ‘Chronos’logisch gestructureerde tijd is er dan nog het – al dan niet gelukkige – ‘toeval’, de Kairos en de tijdloosheid van het onbewuste.
De anthropopsychiatrie ( “niets menselijks is mij vreemd, hoe vreemd die mens ook is”) van Szondi en Schotte, denkt de verschillende psychopathologieën ook als bijzondere verhoudingen tot deze tijdsdimensies. Daarin wordt duidelijk dat in elke ‘pathologie’ het psychodynamische samenspel van al deze tijdsdimensies verstilt en zelfs verengt tot een dominantie van slechts bepaalde dimensies. Denk aan de dominantie van het verleden in de melancholie of een nagejaagde toekomstigheid in de manie.
Het kan dus niet anders dan dat in een psychoanalytische/psychotherapeutische therapie al deze tijdsdimensies aan bod komen en ‘moeten’ komen, in afstemming met de patiënt; alles op zìjn tijd en zìjn ritme. Ook het toeval van bepaalde associatieve invallen blijkt in zo’n proces essentieel. De hele voordracht wordt geïllustreerd met korte vignetten uit verschillende klinische contexten.
Johan De Groef is klinisch orthopedagoog en psychoanalyticus met privépraktijk te Vilvoorde, opleider-supervisor Postgraduaat Psychoanalytische Psychotherapie (KU Leuven), oud voorzitter en titulair lid BSP, lid VVPT.
13.30-14.30
‘De tijd staat niet stil. Van drift naar emotie’
Frans Schalkwijk
Al meer dan een eeuw zijn we vertrouwd met de conceptuele aanname dat de mens wordt gemotiveerd door libido en doodsdrift. Het spanningsveld rond die driften is voor sommigen hét domein van de psychoanalyse. Tegelijkertijd laten ontwikkelingen in bijvoorbeeld de intersubjectieve psychoanalyse, de gehechtheidstheorie, de theorie van mentaliseren en de neuropsychoanalyse ons zien dat wij gemotiveerd worden door meerdere biologisch bepaalde strevingen/driften dan die vertrouwde twee. Dat zijn, in de concepten van Panksepp: interesse/zoeken, spelen, lust (waaronder seksualiteit), zorgen/zich hechten, paniek/verdriet, angst en woede (waaronder agressie). Deze strevingen zijn biologisch bepaald en krijgen in het innerlijk leven betekenis als emoties. Naast deze biologisch bepaalde basisemoties worden we ook gedreven door de zogenoemde zelfbewuste emoties als schaamte, schuld en trots. Als we vanuit deze opvatting naar onze cliënten luisteren, opent zich een nog breder palet aan innerlijke conflicten.
Prof. Dr. Frans Schalkwijk is psychoanalyticus en psychoanalytisch psychotherapeut, werkzaam in eigen praktijk. Tevens is hij bijzonder hoogleraar aan de UVA. Zijn interesse gaat met name uit naar schaamte en schuld, het geweten en narcisme. Hij schreef onder andere Dit is psychoanalyse (2006), Diagnostiek in de praktijk (2015) en Narcisme (2018).
15.00-16.15
Documentaire ‘De tijd zal het leren’.
Ad Bolhuis en Harro Henkemans
‘Drie interviews met oudere analytici’
Ad Bolhuis (interview en script) en Harro Henkemans (regie en montage)
Een korte documentaire waarin drie vooraanstaande, oudere psychoanalytici een persoonlijke kijk geven op de veranderingen in de psychoanalyse de afgelopen 40 jaar. Hoe begonnen zij en wat heeft de psychoanalyse gebracht? Is er nu sprake van een ander soort problematiek? De enorme betrokkenheid is een rode draad en leidraad in hun leven geweest. De geïnterviewden zijn: Jacqueline Godfrind, Henk de Meij, en Gertie Bögels.
Ad Bolhuis was voorheen huisarts, en tot voor kort werkzaam als psychoanalyticus i.o. en als coach/ supervisor.
In 1900 publiceerde Sigmund Freud “De droomduiding”. Sindsdien zijn de psychoanalytische ideeën over dromen veel veranderd. Een analyticus kan nog steeds aandacht schenken aan de inhoud van de droom, maar bijvoorbeeld ook aandacht hebben voor de overgang tussen de verschillende tijden; de actuele werkelijkheid, het verleden, de innerlijke tijdloze wereld maar ook het analytische uur. Andersom kan ook hetgeen de analysant in ‘wakkere’ staat vertelt ook worden beluisterd als een droom. Tijdens deze parallelsessie zullen we ingaan op de mogelijke betekenissen van de droom. Er zal ook tijd om stil te staan bij een droom.
Esther Swart is psychotherapeut en kandidaat psychoanalytica bij de NPAV. Zij is werkzaam in haar eigen praktijk in Amsterdam.
Marion Wolfis is psychotherapeut kandidaat psychoanalytica bij de NPAV en leertherapeut NVP. Ze is zelfstandig gevestigd in Maastricht.
Parallelsessie 2
Casuïstiek bespreken
o.l.v Simone Logtenberg
In deze casuïstiekbespreking is er ruimte voor enkele deelnemers om een casus in te brengen die we op een psychoanalytische manier zullen bespreken. Dat betekent dat we met elkaar kijken hoe we de problematiek van de patiënt psychoanalytisch kunnen begrijpen en ook mogelijkheden verkennen hoe de therapeut dit psychoanalytisch kan benaderen.
Deelnemers wordt gevraagd een casus in te brengen. Als u daar interesse in heeft kunt u vooraf per e-mail contact opnemen met Simone Logtenberg: contact@praktijklogtenberg.nl.
De casuïstiekbespreking is uitsluitend toegankelijk voor mensen met een BIG-registratie of mensen die schriftelijk kunnen aantonen dat zij klinisch werkzaam zijn (een verklaring van een opleider, praktijkhouder of werkgever etc.). Bij twijfel kunt u contact opnemen via info@npav.nl. De vertrouwelijkheid wordt gewaarborgd door het beroepsgeheim of een schriftelijke geheimhoudingsverklaring in het geval van niet-BIG-geregistreerde klinisch werkenden.
Simone Logtenberg is psychiater en psychoanalytica en werkzaam in eigen praktijk in Amsterdam
parallelsessie 3
klinisch seminaar
Roderik Hendriks en Philip Koster
Het klinisch seminaar is bedoeld om de psychoanalytische manier van werken te illustreren en om er zelf praktisch mee kennis te maken. In een kleine groep wordt stilgestaan bij klinisch materiaal, dat wordt ingebracht door een (kandidaat)analyticus en/of psychotherapeut. Dit gebeurt onder leiding van een ervaren leeranalyticus. De bedoeling is dat deelnemers vrij associëren op het materiaal naar aanwijzing van de groepsleider en dat op deze wijze een verdiepend inzicht ontstaat over hetgeen zich afspeelt tussen de analyticus en de patiënt. Daarbij is van belang zonder terughouden te zeggen wat er opkomt om zo het onbewuste van ieder aan het woord te laten. Deze hardop uitgesproken gedachten, gevoelens, gewaarwordingen en fantasieën samen, leveren een bijdrage aan het begrip van wat zich in de spreekkamer afspeelt op een ander niveau dan dat van het cognitieve weten. Het gaat om het beleven, zich laten beïnvloeden door het materiaal en zodoende het mogelijk in contact komen met de betekenis van de onbewuste ervaringen van het analytisch koppel, de deelnemers en de groep als geheel.
Roderik Hendriks is klinisch psycholoog- psychotherapeut en psychoanalyticus en werkzaam in de eigen praktijk in Amsterdam.
Philip Koster is psychotherapeut en psychoanalyticus en werkzaam in eigen praktijk in Haarlem.
De klinische seminars zijn uitsluitend toegankelijk voor mensen met een BIG-registratie of mensen die schriftelijk kunnen aantonen dat zij klinisch werkzaam zijn (een verklaring van een opleider, praktijkhouder of werkgever etc.). Bij twijfel kunt u contact opnemen via info@npav.nl. De vertrouwelijkheid wordt gewaarborgd door het beroepsgeheim of een schriftelijke geheimhoudingsverklaring in het geval van niet-BIG-geregistreerde klinisch werkenden.
Parallelsessie 4
Klinisch Seminaar Kinderanalyse
Babette Bijlsma en Marian Ploegmakers
Babette Bijlsma is psychoanalytica voor kinderen en volwassenen en werkzaam in een eigen praktijk.
Marian Ploegmakers is psychoanalytica voor kinderen en volwassenen. Zij is opleider bij de NPaV en werkzaam in eigen praktijk in Amsterdam.
Het klinisch seminaar kinderanalyse is bedoeld om de psychoanalytische manier van werken met kinderen te illustreren en om er zelf praktisch mee kennis te maken. In een kleine groep wordt stilgestaan bij klinisch materiaal, dat wordt ingebracht door een (kandidaat)analyticus en/of psychotherapeut. Dit gebeurt onder leiding van een ervaren leeranalyticus. De bedoeling is dat deelnemers vrij associëren op het materiaal naar aanwijzing van de groepsleider en dat op deze wijze een verdiepend inzicht ontstaat over hetgeen zich afspeelt tussen de analyticus en de patiënt. Daarbij is van belang zonder terughouden te zeggen wat er opkomt om zo het onbewuste van ieder aan het woord te laten. Deze hardop uitgesproken gedachten, gevoelens, gewaarwordingen en fantasieën samen, leveren een bijdrage aan het begrip van wat zich in de spreekkamer afspeelt op een ander niveau dan dat van het cognitieve weten. Het gaat om het beleven, zich laten beïnvloeden door het materiaal en zodoende het mogelijk in contact komen met de betekenis van de onbewuste ervaringen van het analytisch koppel, de deelnemers en de groep als geheel.
Alle klinische seminaars zijn uitsluitend toegankelijk voor mensen met een BIG-registratie of mensen die schriftelijk kunnen aantonen dat zij klinisch werkzaam zijn (een verklaring van een opleider, praktijkhouder of werkgever etc.). Bij twijfel kunt u contact opnemen via info@npav.nl. De vertrouwelijkheid wordt gewaarborgd door het beroepsgeheim of een schriftelijke geheimhoudingsverklaring in het geval van niet-BIG-geregistreerde klinisch werkenden
Parallelsessie 5
Klinisch Seminaar
Maggie Eybrechts en Marja Wille-Buurman
In dit klinisch seminaar refereert Maggie Eybrechts over een lopende psychoanalyse onder leiding van Marja Wille-Buurman.
De klinische seminars zijn uitsluitend toegankelijk voor mensen met een BIG-registratie of mensen die schriftelijk kunnen aantonen dat zij klinisch werkzaam zijn (een verklaring van een opleider, praktijkhouder of werkgever etc.). Bij twijfel kunt u contact opnemen via info@npav.nl. De vertrouwelijkheid wordt gewaarborgd door het beroepsgeheim of een schriftelijke geheimhoudingsverklaring in het geval van niet-BIG-geregistreerde klinisch werkenden.
Maggie Eybrechts is psychotherapeut en kandidaat psychoanalytica bij de NPaV. zij is werkzaam in haar eigen praktijk in Rotterdam.
Marja Wille-Buurman is psychotherapeut, psychoanalytica en leeranalytica bij de NPaV en werkzaam in haar eigen praktijk in Haarlem.
