Column: Psychoanalyse: uit de tijd – bij de tijd
| 29 juni 2017 | Columns
Column: Psychoanalyse: uit de tijd – bij de tijd
Vrijdagmiddag 10 februari 2017, Olympiaplein 2, Amsterdam. Ik ben te gast bij de Nederlandse Vereniging voor Psychoanalyse, waar de opening van een feestelijk jaar gevierd wordt. De psychoanalyse bestaat 100 jaar in Nederland en dat gaat komend jaar gevierd worden met diverse activiteiten.
Bij binnenkomst verbaas ik me over de gezellige drukte in het anders rustige verenigingshuis: een volle kapstok, luid geklets en mensen die met een glaasje prosecco in de hand dicht tegen elkaar aan staan. Het publiek verbaast me minder. Ik zie vooral mannen die de 60 gepasseerd zijn. Veel grijs, al dan niet kalend. Vrouwen zijn er ook wel. Wat ze in mijn ogen allemaal gemeen hebben is een bepaalde deftigheid in hun uitstraling. Een ietwat statige en gesloten, maar toch zeker niet onvriendelijke houding. Deze deftigheid maakt dat ik me in dit gezelschap niet alleen ongepast jong, maar ook normaaltjes en onwetend voel. Ik besef dat dit gevoel door al deze ervaren analytici om me heen onmiddellijk omgezet zou kunnen worden in iets dat met name veel over mij zegt, in plaats van over hen. Een interpretatie die ongetwijfeld klopt. Toch blijft één gedachte steeds in mijn hoofd terugkomen: deze bijeenkomst, bedoeld als een viering, bevestigt bij uitstek het clichébeeld van de psychoanalyse. Het clichébeeld van de psychoanalyse als iets voor de hoogopgeleide blanke man, niet meer passend in deze tijd. Het clichébeeld van de psychoanalyse als iets waar enkel een groep gepensioneerde mannen belangrijk over doet, maar wat geen enkele betekenis meer heeft voor de huidige en toekomstige GGZ.
Toch is ook een andere beweging zichtbaar. De jaarlijks in Amsterdam georganiseerde Summer University Psychoanalyse trekt steeds meer aandacht. En niet de aandacht van gepensioneerden op zoek naar een hobby, nee, de aandacht van psychologiestudenten en jonge psychologen. Frisse, leuke, jonge mensen. Wat zoeken ze hier? Kunnen ze hun tijd niet beter besteden aan een basiscursus Cognitieve Gedragstherapie?
Komende tijd ga ik op onderzoek uit naar wat de psychoanalyse deze jonge mensen te bieden heeft. En ik houd jullie graag op de hoogte van mijn ontdekkingen.