Nieuwbrief juni ‘Geheimen Gonzen SU22’
Marion Wolfis | 18 juni 2022 | Evenementen, Nieuwsbrieven
Beste allen,
Over twee weken start de Summer University ‘Geheimen Gonzen’. We kijken naar jullie uit! En natuurlijk ook naar de mooie lezingen van de sprekers, de klinische seminaars en al de andere verrijkende en plezierige activiteiten in die week. We hopen jullie ook. In deze nieuwsbrief krijg je een inkijkje in de derde en vierde dag. Woensdag 6 juli en donderdag 7 juli. Jullie kunnen het programma van de hele week uiteraard zelf inzien, maar ik licht graag eens deze twee dagen van de SU week toe. Ik begin met ons programma van woensdag 6 juli;
Programma Summer University Psychoanalyse
Woensdag 9:30
In de ochtend om 9:30 uur zal medeorganisator van de Summer University, Ad Bolhuis, een heel interessante ontmoeting modereren tussen drie psychoanalytici, met alledrie verschillende denkrichtingen. Dat is hem wel toevertrouwd.
In de opleiding tot psychoanalyticus raak je langzaam vertrouwd met meerdere epistemologieën -denkrichtingen- binnen de psychoanalyse en probeer je deze te integreren. (Wat je niet mag verwarren met eclecticisme!). Maar zoals Ogden, een bekende psychoanalyticus, het een keer zei;” Ik denk echter dat in werkelijkheid het beste waarop we kunnen hopen een ongemakkelijke coëxistentie is van een veelvoud aan epistemologieën”. In de psychoanalyse, zegt hij, en dat is ook het doel in deze ontmoeting, “proberen we te ontsnappen aan de valkuilen van ideologie en te leren van onze onhandige pogingen om te denken binnen de context van verschillende systemen van ideeën die samen, op een slecht geïntegreerde manier, de psychoanalyse vormen”. De ochtend begint dus al uitdagend. Ik ben heel benieuwd!
Denkbeelden
Binnen de psychoanalyse bestaan er verschillende denkrichtingen. Dat heeft gevolgen voor de manier waarop de analyse vorm krijgt. En hoewel psychoanalytici niet “in één hokje” willen worden ingedeeld probeert dit programma duidelijker te maken waar de nuances naar voren komen. We zullen proberen deze verschillen te koppelen aan ideeën over Liefde. Daartoe zijn sprekers uitgenodigd met een Lacaniaanse invalshoek (Ariane Bazan), een Kleiniaanse benadering (Leontine Brameijer) en een intersubjectieve ervarings-aanpak (Arjen Schut).
Prof.Dr.Ariane Bazan is hoogleraar klinische psychologie en psychopathologie Université de Lorraine en Université libre de Bruxelles, coordinatrice van de Réseau Francophone Neurosciences et Psychanalyse, kroniekschrijver bij De Standaard. Daarbij is zij ook als psychoanalytica werkzaam in een eigen praktijk.
Drs.Leontine Brameijer is leeranalytica en supervisor van de NPaV en voert een praktijk voor psychoanalyse in Utrecht. Haar analytisch werk is ingebed in de theorieën van Sigmund Freud en Melanie Klein, en in de inzichten van de analytici behorend tot de Britse post-Kleiniaanse school
Drs. Ir. Arjen Schut is leeranalyticus en supervisor van de NPaV voor zowel volwassenen als kinderen en jeugd. Hij is werkzaam in een eigen praktijk te Amsterdam
Ad Bolhuis is moderator van ‘Denkbeelden’. Hij is psychoanalyticus i. o., supervisor, coach, ex-huisarts en organisator van de SU.
Woensdag 11:30
Na de koffie- en theepauze in de hal, gaan we (verder) luisteren naar Ariane Bazan. Ze is hoogleraar klinische psychologie en psychopathologie, gespecialiseerd in de neuropsychoanalyse – het snijvlak tussen de neurowetenschappen en de psychoanalyse. Haar pleidooi; ‘Een analyticus is best ook steeds een Sherlock Holmes die zich op zijn primaire proces kan bogen om sporen tot spreken te brengen’. Daar mogen jullie terecht heel veel van verwachten!
Het schaduwspel
‘Het schiet me te binnen… dat slag van mensen… het kan me niet bommen…’, zo spreekt Herman over zijn neerslachtige gevoel. Een deels onopgelost geheim van verraad en verlies weegt op hem, zoals uit zijn spreken zal blijken, maar dat zijn geheim met de oorlog te maken had, wist hij onbewust. Geheimen gonzen niet, ze schreeuwen, maar ze komen nooit met het label ‘dit is belangrijk’. In de Gestolen Brief van Edgar Allan Poe verschijnen ze in onschadelijk gemaakte flarden: vreemde fantasieën, terugkomende getallen of fonemen, zich opdringende zegswijzen, onbegrijpelijke leugens enz.
Ariane Bazan is hoogleraar klinische psychologie en psychopathologie Université de Lorraine en Université libre de Bruxelles, coördinatrice van de Réseau Francophone Neurosciences et Psychanalyse, kroniekschrijver bij De Standaard.
We gaan vervolgens lekker lunchen in de hal op de begane grond en we hopen op mooi weer, want er is genoeg tijd om ook even naar buiten te kunnen gaan.
Woensdag 13:45
en
Woensdag 15:30
Wie zich aangemeld heeft voor één van de twee rondleidingen in het Rijksmuseum mag gaan genieten van een selectie van de verschillende geheimen die het museum te bieden heeft. Kunsthistoricus en Rembrandt specialist Robert Uterwijk is bereid gevonden deze rondleidingen voor jullie te verzorgen. Daar zijn we uiteraard heel erg blij mee. Hij zal ons meenemen op levendige en speelse wijze in de wereld van de geheimen op het doek aan de hand van enkele schilderijen.
Rondleiding door het Rijksmuseum
Het Rijksmuseum is het museum van Nederland en ooit het grootste gebouw in Nederland. Het heeft veel te vertellen. Een verhaal van 800 jaar Nederlandse geschiedenis vanaf 1200 tot nu. Niet alleen herbergt het vele schatten binnen zijn muren maar ook de buitenkant van het gebouw is meer dan de moeite waard.
Robert Uterwijk is naast kunsthistoricus ook (beeldend) kunstenaar, en auteur, bekend van ‘Een goddelijk gebaar’ (1996) en de kindergids ‘Ik zie ik zie wat Rembrandt ziet’.
Woensdag 16:15
Op het Olympiaplein no 4 in Amsterdam, in het huis van de Nederlandse Psychoanalytische Vereniging (NPAV), worden twee voorlichtingsbijeenkomsten georganiseerd; één over de opleiding tot psychoanalyticus bij de Nederlandse Vereniging (NPAV) en één over de opleiding tot psychoanalyticus bij de Belgische Vereniging voor Psychoanalyse (BVP). Iedereen is welkom die enige interesse heeft in de opleiding!
Voorlichtingsbijeenkomst opleiding tot psychoanalyticus
“De opleiding bevordert dat u in begrijpelijke taal leert communiceren over psychoanalytische onderwerpen, zowel in gesproken als geschreven woord. De psychoanalytische opleiding leidt op tot het zelfstandig kunnen uitoefenen van het beroep van psychoanalyticus. De opleiding geeft u een diepgaande en brede scholing in de psychoanalytische referentiekaders, attitude en praktijk. U wordt aangemoedigd kritisch en onderzoekend te kunnen denken en een eigen psychoanalytische beroepsidentiteit te ontwikkelen.”
Woensdag 18:00
Na de voorlichtingsbijeenkomst is er de mogelijkheid om naar een analyticus te gaan bij ‘Meeting the Analyst’. In een groepje van maximaal 6 personen kun je een bezoek brengen aan een analyticus in zijn of haar spreekkamer. Je hebt de keuze om naar een analyticus te gaan die volwassenen behandelt of naar een analyticus die voornamelijk met kinderen en jeugdigen werkt. Bij kinderen en jeugdigen wordt het spel dat kinderen laten zien gebruikt om hun binnenwereld te begrijpen. Je krijgt de gelegenheid vragen te stellen en met elkaar en met de analyticus in gesprek te gaan, bijvoorbeeld over wat redenen zijn om in analyse te gaan, wat het verschil is tussen een analyse van vijf keer per week en een wekelijkse psychotherapie, hoe het is voor een analyticus om iemand elke dag jarenlang te zien, of kinderen ook zo vaak komen, hoe kinderen in hun spel problematiek naar voren brengen, of ouders ook betrokken worden in de behandeling, wanneer iemand ‘klaar’ is met zijn of haar analyse, hoe het is om op de bank te liggen en de analyticus niet te zien, en hoe het is om achter de bank te zitten. Maar misschien wil je ook even proberen hoe het is om op de bank te liggen en vrij te associëren. Iedereen die zich ingeschreven heeft in (een deel van) het programma kan aan dit onderdeel meedoen.
Meeting the analyst
“Dichterbij de psychoanalyse gaat u deze week misschien wel niet komen.. Meeting the Analyst biedt een ontmoeting met een psychoanalytica of psychoanalyticus in de eigen spreekkamer. Dé gelegenheid om alle ins en outs van de dagelijkse praktijk te horen, de vragen te stellen die de hele week al op het puntje van uw tong liggen, de uitgelezen kans om een sofa in gebruik van dichtbij te bekijken, en misschien wel uit te proberen…”
En met Meeting the Analyst sluiten we het programma van de woensdag af.
Donderdag 9:30
In de ochtend om 9:30 uur zal Sylvia Janson de dag starten met een boeiend klinisch verhaal over een analyse van een vrouw, die een geheim leven leidt op internet en zo probeert om een dwingende behoeften aan contact en leegte op te vullen. Wat een mooi en intiem inkijkje in de spreekkamer. Ik kijk hier zeer naar uit.
Sloof of femme fatale? Over transitionele ruimte en geheimen als mogelijkheid tot experimenteren
“In de lezing bespreek ik de analyse van een vrouw, die een geheim leven leidt op internet en zo probeert om een dwingende behoeften aan contact en leegte op te vullen. Haar geheime wereld kan gezien worden als symptoom van een stagnatie rond afhankelijkheidsconflicten, maar blijkt ook een wereld die ruimte geeft aan ontwikkeling. Juist vanwege het geheime en transitionele karakter dat internet biedt, kan zij haar fantasieën verkennen en experimenteren met zichzelf. In de lezing ga ik in op transitionele fenomenen en de functie die internet heeft gehad in haar ontwikkeling van verlammende afhankelijkheid naar meer gesepareerdheid.”
Sylvia Janson is psychoanalytica en klinisch psycholoog vrijgevestigd in Leeuwarden
Donderdag 11:30
Na de koffie- en theepauze spreekt Marc Hebbrecht over ‘Discretie en transparantie in de praktijk’. In november 2018 heeft een werkgroep van de IPA (International psychoanalytical Association) een rapport gepubliceerd over vertrouwelijkheid. In mei 2021 werd een herziene versie gepubliceerd over ‘vertrouwelijkheid en psychoanalytisch werk op afstand’, samen met een document over ‘vertrouwelijkheid in de administratie van psychoanalytische praktijken met behulp van internet’. Het IPA zegt vervolgens in een statement dat alle aanbevelingen voor veiligheid en vertrouwelijkheid ten spijt, psychoanalytici zich bewust moeten zijn van de grenzen van de veiligheid die de technologie biedt die zij en hun patiënten gebruiken en dat ze zich bewust moeten zijn van de grenzen van hun vermogen om de vertrouwelijkheid van de patiënt te beschermen. Oftewel, ook hierbij moeten we de onzekerheid verdragen.
Marc heeft van het begin af aan (2013) met veel plezier in de organisatie van de Summer University Psychoanalyse gezeten tot 2021. Hij is een graag gezien spreker en we mogen ons weer verheugen op een mooie lezing. Hij zal vast refereren naar het rapport van deze werkgroep, maar ik verwacht dat hij ons wederom geëngageerd mee laat kijken in de complexe, boeiende en zeer gelaagde psychoanalytische praktijk.
Discretie en transparantie in de praktijk
In de huidige tijd van transparantie, ontstaat behoefte aan discretie. De ‘exposure samenleving’ waar iedereen geneigd is om zich via sociale media aan anderen te laten zien, dreigt de therapieruimte binnen te dringen. Gelukkig blijft de psychoanalytische ruimte een discrete plek afgeschermd van opdringerige publieke transparantie. De behoefte aan privacy en discretie zal alleen maar toenemen. Af en toe zijn er momenten waarbij de psychoanalyticus zal spreken en meer van zichzelf dient te onthullen.
Marc Hebbrecht is psychiater, psychotherapeut en psychoanalyticus. Hij is opleider bij de Belgische Vereniging voor Psychoanalyse waarvan hij de huidige wetenschappelijke secretaris is. Verder is hij verbonden aan de postgraduaat opleidingen in de psychoanalytische therapie van de KU Leuven en de integratieve psychotherapie van Universiteit van Antwerpen. Hij is werkzaam in Tongeren en in het UPC KU Leuven, campus Kortenberg.
Na deze mooie lezingen mogen we gaan genieten van een lekkere lunch en kunnen we elkaar uitgebreid spreken tijdens het eten of een wandeling.
Donderdag 13:30
We hebben na de lunch meerdere opties, de zogenoemde parallelsessies. Het is moeilijk kiezen. Naast het kijken naar de documentaire, waar ik zo wat nader op in wil gaan, is er de mogelijkheid om samen onder leiding van medeorganisator en psychoanalytica Simone Logtenberg casuïstiek te bespreken. En er zijn daarnaast ook verschillende klinische seminaars , waarin er een psychoanalyse gerefereerd wordt (ook een kinderanalyse). Allen buitengewoon boeiend en leerzaam. Let op! De klinische parallelsessies zijn alleen voor deelnemers met een BIG registratie.
Er is dus ook de mogelijkheid om te kijken naar de documentaire ‘Weggewist’ welke gemaakt is door regisseur Harro Henkemans. Hans Henkemans, waar de documentaire over gaat, schreef over de betekenis van muziek en het oceanische gevoel wat muziek teweeg kan brengen; en benoemt dat als sublimatie van negatieve gevoelens. De documentaire wekt mijn nieuwsgierigheid en ik ben in het bijzonder benieuwd naar de discussie door Harro Henkemans en Ad Bolhuis over het begrip sublimatie. Het concept ‘sublimering’ is tegelijk vaag en bijzonder complex. Sublimering veronderstelt cultuur, maar cultuur veronderstelt ook sublimering. Opnieuw een pareltje in de programmering.
Documentaire: Weggewist
De getoonde documentaire “Weggewist” gaat over het leven, de muziek en de gedachtes van Hans Henkemans (1913-1995) en is gemaakt door regisseur Harro Henkemans: zijn achterneef. Hans Henkemans was een groot pianist en componist en werkte later als psychiater, vaak voor musici en andere kunstenaars. Hij schreef over de betekenis van muziek en het oceanische gevoel wat muziek teweeg kan brengen; en benoemt dat als sublimatie van negatieve gevoelens. Sublimatie wordt gezien als het meest gezonde afweermechanisme en het is interessant hoe daarover is nagedacht in de psychoanalyse. Want bestaat het wel? Of moet sublimatie gezien worden als de hoeksteen van de behandeling?
Harro Henkemans (1973), Nederlandse documentaire maker, afgestudeerd aan de HKU, studeerde twee jaar psychologie aan de UVA, volgde vakken visuele antropologie en was drummer en zanger van diverse popbandjes
Ad Bolhuis is psychoanalyticus i.o., supervisor, coach en ex -huisarts
Tussen 14:30 en 15:00 uur is er een korte koffie- en theepauze in de hal en daarna vervolgen we onze parallelsessie tot 16:00 uur.
Donderdag 17:30 uur
Door de denktank is ook dit jaar weer een uitgebreid sociaal programma georganiseerd voor wie aan het einde van de dag zin heeft de overige deelnemers nader te ontmoeten: Borrels, diner voor een gereduceerd tarief en zo zal er ook dit jaar een pubquiz plaatsvinden en wel op deze donderdagavond, allemaal opnieuw in de standplaats: café de Groene Olifant aan de Sarphatistraat 510, (binnendoor vanaf de Uva op 10 minuten loopafstand). Heel gezellig als je er ook bij gaat zijn. Meer info zal op de dag zelf tijdens de SU gegeven worden.
Inschrijven
Met de pubquiz komt er ook een einde aan het dagprogramma van deze rijk gevulde donderdag. Mocht je je willen inschrijven voor de maandag en dinsdag/ of voor de hele week/ of voor enkel woensdag, donderdag en vrijdag, dan kan je je hier nog inschrijven! De inschrijvingen lopen nu rap op dus grijp je kans.
Tot ziens en een hartelijke groet, namens de organisatie van de Summer University Psychoanalyse
Marion Wolfis